Αφιέρωμα: Η Κατάκτηση της Δύσης (Μέρος Δ')

Τα χρονικά πλαίσια και το τέλος της σειράς

Όπως είπαμε η σειρά ξεκινά το 1804 και στο πρώτο επεισόδιο παρακολουθούμε την ιστορική εξερευνητική αποστολή των Lewis & Clark. Το τελευταίο επεισόδιο της σειράς διαδραματίζεται το 1893 όπου ένας Pat MacDonald, 87 ετών πια, αποφασίζει να μαζέψει όλη την οικογένεια του στο ράντζο του. Το ιστορικό φόντο είναι η μεγάλη κούρσα για τη γη στην Oklahoma, η οποία αποτελεί και τη σεναριακή βάση της ταινίας "Far and Away" (1992) με τον Τom Cruise και την Nicole Kidman. Στο ερώτημα αν η σειρά περιλαμβάνει στα 75 επεισόδια της όλα τα γνωστά γεγονότα της περιόδου, η απάντηση είναι αρνητική. Πολλές ιστορίες, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο σημαντικές, έχουν μείνει απ' έξω ή τυγχάνουν απλής αναφοράς: Ο αποικισμός του Texas από τον Stephen Austin, της Utah από τον Brigham Young, η εξέγερση των Ινδιάνων Creek του 1812 κλπ. έχουν μείνει απ’ έξω. Πολλά τέτοια χαμένα επεισόδια αναφέρονται διεξοδικότερα στο «Αρχείο της Δύσης»: π.χ. οι Σφαγές στη Minnesota, στο Camp Grant κλπ. Στο ερώτημα πάλι αν η «Κατάκτηση της Δύσης» θα μπορούσε να συνεχίσει και πέρα από το 1893 η απάντηση είναι αναντίρρητα θετική. Αρκετά επεισόδια της «μυθολογίας» του West συμβαίνουν μετά: η δράση της συμμορίας των Dalton, του Butch Cassidy και του Sundance Kid, η ιστορία του Apache Kid, ο Ισπανοαμερικανικός Πόλεμος του 1898, η Μεξικανική Επανάσταση κλπ. Για αρκετό καιρό ο D’Antonio φλέρταρε με την ιδέα να συνεχίσει την παράλληλη ιστορία των McDonald και των Ηνωμένων Πολιτειών και στον 20ο αιώνα, τελικά όμως αποφάσισε πως η κούρσα της Oklahoma για την διεκδίκηση της τελευταίας ελεύθερης έκτασης της αμερικανικής ενδοχώρας ήταν ένα ταιριαστό τέλος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι και η τηλεοπτική σειρά "Into The West", παραγωγή του Spielberg και της Dreamworks, επίσης καταλήγει την εξιστόρηση των γεγονότων του West στο ίδιο σημείο!

Η πρώτη και η τελευταία σελίδα της σειράς

Είναι σημαντικό να δούμε και το πώς καταλήγει η σειρά γιατί η αλήθεια είναι πως κλείνει κάπως απότομα. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν υπήρξε κάποια πτώση στις πωλήσεις και ο D’Antonio έλαβε κάποιου είδους περιθώριο τευχών για να κλείσει τη σειρά. Ωστόσο από το τεύχος 66 (ελληνική αρίθμηση) και μετά, βλέπουμε μια βιασύνη στο κλείσιμο των εκκρεμοτήτων της ιστορίας. Ο Ben MacDonald γυρίζει στο ράντσο του στο Texas, μετά από 20 χρόνια περιπλανήσεων, παντρεμένος και ενώ η επικήρυξη του έχει αρθεί, o Adams εγκαθίσταται με την Belinda σε μια έπαυλη στο Arkansas και παραιτείται, οριστικά αυτή τη φορά, από το πρακτορείο Pinkerton. Ο Pat MacDonald περιμαζεύει το μικρό γιο του από το στρατό, όπως και τον τελευταίο αδέσποτο χαρακτήρα της σειράς, τον Mac και όλη η κομπανία μαζεύεται για τον αποχαιρετισμό στους αναγνώστες, που γίνεται μάλιστα μπροστά στα μνήματα των γονιών του Pat. Σε αυτά τα τελευταία τεύχη, ο ρυθμός είναι καταιγιστικός, οι υποθέσεις επικεντρώνονται στους χαρακτήρες της σειράς και τα ιστορικά γεγονότα μπαίνουν στο φόντο. Χαρακτήρες σαν τον Butch Cassidy και τον Sundance Kid, τον Kid Curry, τον Tom Horn, την Cattle Kate και τον Jim Averill κάνουν απλές cameo εμφανίσεις χωρίς πραγματικά να συμμετέχουν στην πλοκή των ιστοριών.

Το θέμα με τις ηλικίες των ηρώων

Το κυριότερο προβληματάκι της σειράς είναι βέβαια η αργή γήρανση του Pat MacDonald. Δεν αφορά όλη τη σειρά αλλά σίγουρα αφορά τα 12 τουλάχιστον πρώτα τεύχη της. Ο Pat γεννιέται το 1806, όταν συμβαίνει η μάχη του Άλαμο είναι 30 χρονών και εικονογραφείται ως 18αρης, όταν παραιτείται από τους Rangers είναι 39 ετών και απεικονίζεται ως το πολύ τριαντάρης. Όταν κάνει πρόταση γάμου στην Brenda είναι 48 ετών και δε φαίνεται ούτε 35! Αυτό βέβαια είναι ένα απλό πταίσμα σε σχέση με τις ηλικίες των ηρώων στα αμερικάνικα κόμικς. Παραταύτα είναι ένας σκόπελος που θα μπορούσε να αποφύγει ο D’ Antonio τοποθετώντας τη γέννηση το 1816. Ή βάζοντας τους Brett και Sicaweja να έχουν ακόμα ένα παιδί. Η γέννηση τοποθετείται τόσο νωρίς ώστε να έρχεται σε αναλογία με την πραγματική ιστορία της Sacagawea, από την άλλη η πραγματική Shoshone είχε ακόμα ένα παιδί, ένα κορίτσι, που κάποια στιγμή χάνονται τα ίχνη του. Θα μπορούσε κι o D΄Antonio να πράξει το ίδιο, να εμφανίσει δηλαδή ακόμα ένα τέκνο. Φαίνεται πως θεώρησε πως η μοναχικότητα είναι ποιοτικό χαρακτηριστικό για έναν ήρωα του West. Όπως είπαμε, μετά από μερικά τεύχη το θέμα είναι λήξαν και ο MacDonald εικονογραφείται ως πενηντάρης–πενηνταπεντάρης. Κατά το τέλος της σειράς πάλι, όταν τα χρόνια έχουν πράγματι περάσει για τον γερο-Pat, η μορφή του ναι μεν ανταποκρίνεται στην ηλικία του, από την άλλη του αποδίδονται ιδιότητες και ικανότητες άνδρα τουλάχιστον 20 χρόνια νεότερου. Π.χ. στο τελευταίο τεύχος, αν και 87 ετών ο Pat, παρέα με ένα ακόμα ραμολιμέντο, τον Mac, είναι σε θέση να ιππεύουν για αρκετές ώρες και να μπλέκουν σε περιπέτειες. Ε, εντάξει, ήρωας των κόμικς είναι διάολε κι ας μη παραβλέπουμε πως πέρασε όλη του τη ζωή στην εξοχή!

Ένας άλλος ήρωας της σειράς έχει το αντίστροφο πρόβλημα. O Ben MacDonald, παρόλο που δεν μπορεί να γεννήθηκε πριν από το 1854, εμφανίζεται ως δεκαεξάρης το 1865 με το τέλος του Εμφυλίου. Και εδώ το θέμα αφορά ένα τεύχος, το "Κίτρινο Δηλητήριο", άντε δυο, αφού και στο "Φλόγες του Πολέμου", o Ben αντί για εφτά χρονών που πρέπει να είναι στη συγκεκριμένη ιστορία, μοιάζει τουλάχιστον δέκα!

Δ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Τελικά, πού ακριβώς έγκειται η αξία της «Κατάκτησης της Δύσης»; Ποια είναι τα στοιχεία που προκαλούν αυτή τη συναισθηματική σχέση ανάμεσα στην ιστορία και τους αναγνώστες; Σκεφτείτε ότι ολόκληρος Bonelli σε συνέντευξη του, παραδέχεται πως ανάμεσα στις δεκάδες σειρές και ιστορίες που έχει δημοσιεύσει για πάνω από 40 χρόνια ο εκδοτικός του οίκος, η σειρά με την οποία ο ίδιος αισθάνεται περισσότερο δεμένος, η σειρά για την οποία νοιώθει περισσότερο περήφανος, δεν είναι άλλη από την «Κατάκτηση».

Φαίνεται πάντως πως και ο Έλληνας εκδότης είχε αντίληψη της σημασίας και αξίας της σειράς, όπως προκύπτει από τη διαφημιστική καταχώρηση που συναντάμε σε άλλα περιοδικά του ιδίου, με την ευκαιρία της επανακυκλοφορίας της σειράς το 1981. Γράφει συγκεκριμένα (από το περιοδικό "Μαμούθ", τεύχος 6 / Ιούλιος 1981):

«Η μεγαλύτερη εποποιία της σύγχρονης εποχής, φτιαγμένη από τους καλύτερους καλλιτέχνες και σκιτσογράφους, γεμάτη περιπέτειες και δράση, θα είναι και πάλι κοντά σας κάθε μήνα. Αυτή η μοναδική σε ολόκληρο τον κόσμο έκδοση, που ήδη κυκλοφορεί σε πάνω από 40 χώρες, δεν είναι μια τυχαία σειρά ή ένα κόμικ ευκαιρίας. Είναι φτιαγμένη πάνω σε αληθινά περιστατικά και σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα που την κάνουν να είναι ζωντανή και δυναμική τόσα χρόνια μετά. Είναι ο αγώνας του ανθρώπου για την επιβίωση και την εξέλιξη του. Είναι η αναζήτηση ενός άλλου κόσμου, καλύτερου και δικαιότερου. Δεν πρέπει κανένας να χάσει έστω και έναν τόμο αυτής της εκπληκτικής σειράς. Συναρπάζει όλους όσους τη διαβάζουν έστω και μια φορά. Θα είναι το ξεχωριστό βιβλίο της βιβλιοθήκης σας»...

Μια από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές της εποποιίας του γουέστ: η σφαγή του 7ου Συντάγματος Ιππικού του Κάστερ στο Little Bighorn

Σήμερα με πάνω από 40 έτη να έχουν περάσει από τότε που η σειρά άρχισε να κυκλοφορεί, μπορούμε πια να επανεξετάσουμε τη θέση και τη σημασία της στην εξέλιξη των fumetti αλλά και των ευρωπαϊκών western κόμικς εν γένει. Το βασικό ερώτημα είναι φυσικά, αν η σειρά «διαβάζεται» σήμερα. Δεν ήμουν σίγουρος μέχρι που για τις ανάγκες αυτού του κειμένου την ξαναδιάβασα ολόκληρη. Δεν μπορώ να πω πως όλα τα τεύχη αντέχουν το ίδιο στο χρόνο αλλά σε γενικές γραμμές κανένα τεύχος δε με κούρασε -ενώ είναι τόσα πολλά τα κόμικς γενικά που παρατάω στις πρώτες σελίδες τους. Η μεγάλη δύναμη της σειράς είναι φυσικά το σενάριό της. Όπως και να το κάνουμε, πρόκειται για μια ωραία ιδέα! Για μια καλή ιστορία! Το γεγονός ότι το σενάριο κάθε τεύχους είναι τόσο εξαντλητικά δουλεμένο ακόμα και σε επίπεδο ρεπεράζ και η διαδοχή των καρέ έχει γίνει με την εντέλεια άψογα εκτελεσμένου ρακόρ (συγγνώμη για την κινηματογραφική ορολογία, μου είναι απλά πιο οικεία). Υπάρχει μια αναλογία κειμένων–εικόνας που ποικίλει ανάλογα με τις ανάγκες της πλοκής αλλά σε καμία περίπτωση δεν δημιουργεί πνιγηρές καταστάσεις για κανένα από τα δυο συστατικά των κόμικς. Στην πλοκή δεκάδες σκηνές σου φέρνουν ένα περίεργο déjà vu, αφού ουσιαστικά ο D’Antonio έχει ανθολογήσει δεκάδες ταινίες western και έχει εντάξει δημιουργικά σκηνές και μοτίβα τους στην αφήγησή του. Οι ειδικοί φουμετολόγοι στη γείτονα χώρα, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως η «Κατάκτηση» ουσιαστικά συνετέλεσε στην ενηλικίωση του genre, είναι το μοντέρνο γούεστερν το οποίο θα αποτελέσει τη μαγιά από την οποία θα προκύψουν τα πιο σύγχρονα "Ken Parker" και "I Protagonisti". Πρέπει, επίσης, να πούμε πως η σειρά στην εποχή της δεν πούλαγε τρελά. Με ξεχνάμε πως τότε η Ιταλία κατανάλωνε πραγματικά δεκάδες εκατομμύρια fumetti κάθε εβδομάδα –μόνο το "Topolino" πούλαγε 1 εκατομμύριο, ενώ 600.000 αντίτυπα «φεύγανε» σε κάθε νέα περιπέτεια του "Tex". Ούτε λόγος φυσικά για τα πολυθεματικά (τύπου "Αγόρι" και "Μπλεκ") περιοδικά σαν τα "Il Monello" και "L’Intreprido"! Αυτά μπορεί να πλησίαζαν και τα δυο εκατομμύρια αντίτυπα! Η «Κατάκτηση» λοιπόν, δεν είχε τόσο πολλούς αναγνώστες, είχε όμως τους πιστότερους ακόλουθους. Γι’ αυτό και μέχρι σήμερα έχει κάνει τουλάχιστον 4 πλήρεις εκδόσεις, χώρια τα τεύχη που έχουν περιληφθεί σε ανθολογίες...

Το άρθρο αναδημοσιεύεται εδώ από την ιστοσελίδα http://www.greekcomics.gr, κατόπιν άδειας του συντάκτη, bonadrug.
Επιμέλεια παρουσίασης: adamsjim.
Το αφιέρωμα θα ολοκληρωθεί σε 5 μέρη.

2012

ΕΤΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΣΕΡΙΦΗ

ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ!

1962-2012

50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΙΚΡΟΣ ΣΕΡΙΦΗΣ