Σινεμά και DVD 69: Τα δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου / The two faces of January (2014)

Ψυχολογικό θρίλερ γεμάτο ανατροπές και απρόβλεπτες συμπεριφορές λόγω των σκοτεινών χαρακτήρων του

1962. Ο χαρισματικός Τσέστερ και η γοητευτική σύζυγός του Κολέτ βρίσκονται στην Αθήνα για διακοπές. Κατά την επίσκεψή τους στην Ακρόπολη συναντούν τον Ράιντελ, έναν νεαρό Αμερικανό που εργάζεται ως ξεναγός. Μαγεμένος από την ομορφιά της Κολέτ και τα πλούτη του Τσέστερ, θα δεχτεί μετά χαράς την πρόσκληση για δείπνο μαζί τους. Το ζευγάρι, όμως, κρύβει σκοτεινά μυστικά. Ο Τσέστερ ζητάει από το Ράιντελ να τον βοηθήσει να μεταφέρει έναν αναίσθητο άντρα που ισχυρίζεται ότι του επιτέθηκε. Εκείνος συμφωνεί, αλλά καθώς τα γεγονότα παίρνουν άλλη τροπή, βρίσκει τον εαυτό του σε κίνδυνο και ανίκανο να αποδράσει. Ο Τσέστερ, πνιγμένος από τα συναισθήματα ζήλιας και παράνοιας που τον κατακλύζουν ενώ παρακολουθεί το Ράιντελ να έρχεται πιο κοντά στην Κολέτ, φέρνει ακόμα μεγαλύτερη ένταση στο τρίγωνο. Το ταξίδι τους τούς οδηγεί από την Ελλάδα στην Τουρκία, σε ένα δραματικό φινάλε στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης.

Κορυφαία συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας, η Αμερικανίδα Πατρίσια Χάισμιθ μπορεί να έγινε διάσημη για τη σειρά βιβλίων της με πρωταγωνιστή τον γοητευτικό αμοραλιστή Τομ Ρίπλεϊ, υπέγραψε όμως ένα μεγάλο αριθμό εξίσου συναρπαστικών διηγημάτων και μυθιστορημάτων αγωνίας, ανάμεσα­ στα οποία και το παρθενικό της «Strangers on a train», το οποίο ο Άλφρεντ Χίτσκοκ μετέφερε το 1951 στο σινεμά («Ο Άγνωστος του Εξπρές» ). Η στακάτη γραφή, η περιγραφή ενός βυθισμένου στη βία και την απληστία κόσμου, κυρίως όμως οι διφορούμενοι, κυνικοί χαρακτήρες –όλα λογοτεχνικό σήμα κατατεθέν της– δίνουν το «παρών» και στο μυθιστόρημα «Τα δυο πρόσωπα του Ιανουαρίου» του 1964, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου εξελίσσεται σε Αθήνα και Κρήτη.

Τα Δύο Πρόσωπα του Ιανουαρίου ξεκίνησαν τα γυρίσματα τον Οκτώβριο του 2010 στην Κρήτη. Λόγω της οικονομικής κρίσης και των διαδηλώσεων στην Ελλάδα τη δεδομένη περίοδο, η παραγωγή αρχικά ήθελε να κάνει τα γυρίσματα στην Κωνσταντινούπολη και στα στούντιο Ealing του Λονδίνου. Τελικά, τα γυρίσματα έγιναν τρεις εβδομάδες στην Κρήτη, τέσσερις ημέρες στην Αθήνα και τέσσερις εβδομάδες στην Κωνσταντινούπολη, με το post production να ολοκληρώνεται στο Λονδίνο.

Η ταινία ανοίγει στην Ακρόπολη, εκεί για πρώτη φορά ο Τσέστερ και η Κολέτ συναντούν τον Ράινταλ. Η παραγωγή κατάφερε να πάρει την άδεια να γυρίσει μέσα στον Παρθενώνα, όπου οι επισκέπτες απαγορεύεται να εισέλθουν. Για να καταφέρει ο σχεδιαστής παραγωγής Μάικλ Κάρλιν να φιλμογραφήσει έναν από τους πιο πολυσύχναστους τουριστικούς προορισμούς της Αθήνας, αναγκάστηκε να καλύψει το φωτισμό και τη σήμανση της Ακρόπολης με υλικό από πολυστυρένιο. Ο Αμίνι χρειάστηκε επίσης να αποφύγει δεξιοτεχνικά τους γερανούς που βρισκόντουσαν στο χώρο, τραβώντας από ανάλογες γωνίες, κι αφαιρώντας ό,τι έμεινε στο post-production.

Με μόλις δύο μέρες στα χέρια τους για να ολοκληρώσουν τα γυρίσματα, ο Αμινί παραδέχεται ότι ήταν ένα δύσκολο έργο: «Υπήρχαν εκατοντάδες τουρίστες σε κάθε λήψη», ανακαλεί. «Έπρεπε να βασιστούμε στο φιλότιμο τους, για να πετύχουμε τις λήψεις που θέλουμε. Οι περισσότεροι ήταν πολύ ευγενικοί, αλλά ενίοτε θα υπήρχε κάποιος που θα εκνευριζόταν και θα φώναζε «έχω πληρώσει και θα περάσω μέσα από το σετ!»».

Η Κωνσταντινούπολη και η Κρήτη ήταν οι δύο επόμενοι σταθμοί. Για το πολυτελές ξενοδοχείο της Αθήνας που μένουν οι Τσέστερ και Κολέτ, χρησιμοποιήθηκε ένα Τουρκικό πανεπιστήμιο, ενώ η σκηνή στο αεροδρόμιο της Αθήνας, έγινε σε μια πίστα αγώνων ταχύτητας στην Κωνσταντινούπολη. Η κορύφωση της ταινίας λαμβάνει χώρα στο Καπαλί Τσαρσί (Μεγάλο Παζάρι) της Κωνσταντινούπολης. «Η ειρωνία του θέματος ήταν ότι έπρεπε να μετατρέψουμε το Μεγάλο Παζάρι σε.. Μεγάλο Παζάρι. Μπορούσαμε να τραβήξουμε μόνο τη νύχτα, αλλά τότε τα καταστήματα είναι κλειστά και τα πάντα σκοτεινά, και οι ιδιοκτήτες σκληροί διαπραγματευτές. Ήταν πιο εύκολο για εμάς να κατασκευάσουμε προσόψεις καταστημάτων, παρά να ζητήσουμε να ανοίξουν, παρόλο που κάποιοι ιδιοκτήτες ήταν συνεργάσιμοι», ανακαλεί ο Κάρλιν.

Τα πιο εύκολα γυρίσματα ήταν αυτά που έγιναν στην Κρήτη, με βάση τα Χανιά. Ο Όσκαρ Άιζακ αναφέρει σχετικά: «Αγάπησα πραγματικά τα Χανιά. Δεν έχω πάει σε κανένα μέρος τόσο μαγικό όσο αυτό ξανά. Με επισκέφτηκε και η μητέρα μου όσο βρισκόμουν εκεί, και λάτρεψα τα πάντα σε αυτό τον τόπο. Είναι υπέροχα!»

Μια πανελλήνια απεργία κατέληξε να βοηθάει την παραγωγή, καθώς όλοι οι φύλακες της Κνωσού απεργούσαν και το συνεργείο κατάφερε να κάνει τα γυρίσματα μέσα στον αρχαιολογικό χώρο! Παρόλο που τα εσωτερικά της Κνωσού κατασκευάστηκαν στα στούντιο της Ealing Studios, ο Αμινί, κατάφερε να πραγματοποιήσει και γυρίσματα για δύο μέρες στον πραγματικό χώρο.

Στο στούντιο κατασκευάστηκαν το εσωτερικό του ξενοδοχείου στην Αθήνα, το εσωτερικό του ξενώνα στα Χανιά, και τα υπόγεια τμήματα της Κνωσού. «Έπρεπε να θυμόμαστε πόσο ζέστη έκανε στην Αθήνα και τη Κωνσταντινούπολη, όσο γυρίζαμε στο Λονδίνο», αστειεύεται η Ντανστ.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι σε αυτή τη σημαντική δουλειά συμμετείχε και το μουσειακό λεωφορείο Mercedes Benz R 495 Βιαμάξ, της συλλογής Λαζαρόπουλου. Το μουσειακό λεωφορείο μεταφέρθηκε στα Χανιά και πήρε μέρος στα γυρίσματα που έγιναν ειδικά στα ορεινά σημεία των Σφακίων και κράτησαν τρεις εβδομάδες. Το λεωφορείο έγραψε συνολικά 1.200 χιλιόμετρα μετακινήσεων ακόμα και σε χωριά που δεν είχαν ξαναδεί λεωφορείο της γενιάς του R495. Για τις ανάγκες των γυρισμάτων χρησιμοποιήθηκαν ακόμα ένα R495 και ένα LP 1113.

Σκηνοθεσία: Hossein Amini

Σενάριο: Hossein Amini, Patricia Highsmith

Παίζουν: Kirsten Dunst, Viggo Mortensen, Oscar Isaac, Όμηρος Πουλάκης, Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Ευγενία Δημητροπούλου, Νίκος Μαυράκης, Σωκράτης Αλαφούζος

Διάρκεια: 96’

ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΝΕΟ ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ
ΜΙΚΡΟΥ ΚΑΟΥ-ΜΠΟΫ!

Εσύ, το απέκτησες;