Οι ελληνικές ταινίες που λατρέψαμε 15 - Η κάλπικη λίρα (1955)

Έχει χαρακτηρισθεί ως μια από τις 1000 καλύτερες ταινίες του παγκοσμίου κινηματογράφου και αποτελεί πιθανότατα την πλέον εξέχουσα από τις ελληνικές.

Η ταινία αποτελεί παράδειγμα σπονδυλωτής άρθρωσης που αφορά τέσσερις ιδιαίτερες μικρές ιστορίες με κοινό στοιχείο μια κάλπικη λίρα που μεταφέρεται από την μία ιστορία στην άλλη. Στην ταινία υπάρχει αφηγητής, ο οποίος συνδέει τις τέσσερις αυτές ιστορίες, ο οποίος και κλείνει την ταινία με την φράση: "Ο παράς είναι πάντα κάλπικος", που αποτελεί και το κεντρικό νόημα του όλου φιλμ, ότι δηλαδή η επιδίωξη του πλούτου οδηγεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και με όλους τους διάφορους χαρακτήρες των ανθρώπων σε μια κάλπικη ζωή...

Πρόκειται για μια ηθογραφία της κοινωνίας του '50 μέσα από την ιδιαίτερη οπτική γωνία του σκηνοθέτη Γ. Τζαβέλλα.

Πληροφορίες

Βραβεύτηκε στα Φεστιβάλ Βενετίας, Μπάρι και Μόσχας.

Επίσημη συμμετοχή στo Φεστιβάλ των Καννών.

Επίσημη συμμετοχή στo Φεστιβάλ Karlovy Vary.

Ταξίδεψε στο εξωτερικό όπου το κοινό το υποδέχθηκε με ενθουσιασμό.

Η πρώτη μεγάλη διεθνής επιτυχία του ελληνικού κινηματογράφου.

Ο Georges Sadoul την περιέλαβε στις 1000 καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Η πρώτη σπονδυλωτή ταινία του ελληνικού κινηματογράφου.

Στη Ρωσία παίχτηκε ταυτόχρονα σε 1000 αίθουσες.

Η ταινία έκοψε τα περισσότερα εισιτήρια από κάθε άλλη, τη σαιζόν 1954-55 (208.410).

Χαρακτηριστικά, το περιοδικό "Κινηματογραφικός Αστήρ" ανέφερε: "Η πρώτη προβολή της εν Αθήναις έκλεισε με 210 χιλ. περίπου εισιτήρια. Εν συνεχεία προεβλήθη στο "Ίρις" και απέδωσεν επί τέσσαρας συνεχείς εβδομάδας 34.000 εισιτήρια με τιμήν 10 δρχ. αντί της συνήθους των 5 δρχ. Εις το "Παλλάς" του Πειραιώς εσημείωσεν 48.836 εισιτήρια. Επίσης με ηυξημένον εισιτήριον προεβλήθη εις τους κιν/φους "Ατθίς" Αθηνών, "Βαλκάνια" Πειραιώς, "Ορφεύς" Κοκκινιάς, πραγματοποιήσασα διπλάσια των συνήθων εισιτήρια. Καταπληκτική ήτο επίσης η επιτυχία εις Θεσσαλονίκην όπου προεβλήθη δια 4ην εβδομάδα εις τα "Ηλύσια" με υπερτιμημένον εισιτήριον. Εις Καβάλαν, Σέρρας, Ηράκλειον, Λάρισαν, Βόλον και Πάτρας εδημιούργησε ρεκόρ ελληνικών και ξένων ταινιών με ηυξημένον εισιτήριον κατά 25%. Λαμβανομένης υπ' όψιν αυτής της αυξήσεως της τιμής των εισιτηρίων και του γεγονότος ότι η διάρκεια της προβολής είναι άνω των δύο ωρών, η απόδοσις της κινήσεως πρέπει να θεωρηθή ηυξημένη τουλάχιστον κατά 50% πλέον των πραγματοποιουμένων συνήθως εισιτηρίων."

Ιστορία Πρώτη: «Ο παραχαράκτης που με αγάπησε»

Η ιστορία της κάλπικης λίρας ξεκινάει όταν ο Βασίλης Λογοθετίδης, ένας έντιμος και νομοταγής χαράκτης, πέφτει θύμα της ωραίας και μοιραίας Ίλυας Λιβυκού και του απατεώνα φίλου της (Βαγγέλης Πρωτόπαπας).

Οι δύο τους θα πείσουν τον δειλό αλλά εύπιστο τεχνίτη να ξοδέψει όλα του τα χρήματα για ένα σύστημα παραχάραξης λιρών. Το σχέδιο θα αποτύχει, ο σχεδόν παραχαράκτης θα χάσει τις οικονομίες και το μόνο που απομένει από την περιπέτεια αυτή είναι μια κάλπικη λίρα που δεν ξεγελάει κανέναν…

-Τέλεια! Καμία διαφορά με τις πραγματικές. Ανάργυρε, έχεις καμιά αληθινή να τις συγκρίνουμε;

-Ούτε μία. Ξέρεις πόσο μας στοιχίζει αυτή;

-Ναι, ναι. Εκατό χρυσές.

-Όχι. Είκοσι χρόνια φυλακή...

Ιστορία Δεύτερη: «Αόμματος»

Η κάλπικη λίρα δεν ξεγελά ούτε καν τυφλό. Γι' αυτό και όταν πέφτει στα χέρια του «τυφλού» ζητιάνου Μίμη Φωτόπουλου, εκείνος καταλαβαίνει αμέσως ότι η λίρα είναι τόσο κάλπικη όσο και ο ίδιος, αφού στην πραγματικότητα βλέπει όλα όσα γίνονται πίσω από τα μαύρα γυαλιά του.

Κι εφόσον δε βρίσκει κανένα κορόιδο να του αλλάξει τη λίρα με γνήσια λεφτά, αποφασίζει να πληρώσει μ’ αυτή την Σπεράντζα Βρανά, μια έξυπνη κοκότα η οποία όμως τελικά και θα ξεγελαστεί και ούτε θα χαρεί το κάλπικο νόμισμα, αφού έχει κυλήσει από μια τρύπια τσέπη.

Ιστορία Τρίτη: «Το κοριτσάκι με τη λίρα»

Τη λίρα βρίσκει η Φανίτσα (Μαρία Καλαμιώτου), μια φτωχή και ορφανή κορασίδα που πουλάει λουλούδια και παλεύει να βοηθήσει την άρρωστη μητέρα της.

Η αφελής και αγνή Φανίτσα πιστεύει ότι με τη λίρα θα μπορέσει να πληρώσει τα νοίκια που χρωστάει στον τσιγκούνη σπιτονοικοκύρη της Ορέστη Μακρή, κανείς όμως δε φαίνεται να την πιστεύει.

Στο τέλος, ο ίδιος ο σκληρός σπιτονοικοκύρης θα δεχτεί να αλλάξει τη λίρα με χρήματα, όχι όμως γιατί ξεγελιέται αλλά γιατί για μια φορά αποφασίζει να βγάλει προς τα έξω τον, βαθιά θαμμένο μέσα του, αυθεντικό, καλό του εαυτό. Μην έχοντας τι να κάνει με το ψεύτικο νόμισμα, το βάζει στην πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα.

Ιστορία Τέταρτη: «Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος»

Το φλουρί πέφτει στο νιόπαντρο ζευγάρι: την Έλλη Λαμπέτη και το Δημήτρη Χορν. Εκείνη, κόρη πλουσίας οικογενείας που την αποκήρυξε γιατί παντρεύτηκε κρυφά εκείνον, πτωχό πλην τίμιο καλλιτέχνη.

Η συζήτηση είναι διαφωτιστική για το τι θα επακολουθήσει μετά το πρώτο πάθος:

Χορν: «Και τι θα φάμε σήμερα;»

Λαμπέτη: «Δεν ξέρω. Εσείς είστε ο σύζυγός μου και αναλάβατε πλέον τη διατροφή μου, δεν συμφωνείς;»

Χορν: «Συμφωνώ απολύτως αλλά προχθές το βράδυ που κλεφτήκαμε, δεν το σκέφτηκα πως πρέπει και να τρώμε».

Και κάπως έτσι οι δρόμοι τους χωρίζουν...

Η Έλλη Λαμπέτη και ο Δημήτρης Χορν σε σκηνή από την ταινία «Κάλπικη Λίρα»

Σκηνοθεσία: Γιώργος Τζαβέλλας
Παραγωγή: Ανζερβός Φιλμ
Σενάριο: Γιώργος Τζαβέλλας
Πρωταγωνιστές: Ίλυα Λιβυκού, Ορέστης Μακρής, Βασίλης Λογοθετίδης, Δημήτρης Χορν, Μίμης Φωτόπουλος, Σπεράντζα Βρανά, Έλλη Λαμπέτη, Μαρία Καλαμιώτου, Λούλα Ιωαννίδου, Νίκος Φερμάς, Δημήτρης Μυράτ (αφηγητής) κ.α.
Πρώτη προβολή: 28 Δεκεμβρίου 1955
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Διεύθυνση φωτογραφίας: Κώστας Θεοδωρίδης, Γιώργος Τσαούλης
Μοντάζ: Γιώργος Τσαούλης
Ηχοληψία: Τάκης Κοντός
Διάρκεια: 127 λεπτά

Μέρος του κειμένου προέρχεται από:
http://katostonpeiraia.blogspot.gr/2012/09/blog-post_8465.html
http://news.in.gr/culture/article/?aid=1231191418
http://www.classicgreekcinema.com/%CE%B7-%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%BB%CE%AF%CF%81%CE%B1/

2012
ΕΤΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΣΕΡΙΦΗ
ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ!

1962-2012

50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΙΚΡΟΣ ΣΕΡΙΦΗΣ