Σχετικά με τον Superman...

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία γύρω από τα πρόσφατα επεισόδια της δικαστικής διαμάχης των παιδιών του Jerry Siegel (co-creator, μαζί με τον Joe Shuster, του Superman) και της DC, τα πιο ενδιαφέροντα από το 1999, όταν οι πρώτοι επανέκτησαν το 50% του copyright του Man Of Steel. Πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις, μάλιστα, έχουν κάνει πολλούς – ειδικούς και μη – να προβλέπουν ότι το 2013 η DC θα χάσει το δικαίωμά της ακόμη και να εκδίδει comics με τον Superman!
Ας πάρω, όμως, τα πράγματα από την αρχή, για όσους δε γνωρίζουν το εν λόγω σήριαλ. Μετά την κυκλοφορία του ACTION COMICS #1 το 1938, οι Siegel και Shuster πούλησαν την ιστορία τους, μαζί με τα δικαιώματα για τον χαρακτήρα, στην εκδοτική για 130 δολάρια, γεγονός που τους στέρησε το δικαίωμα οποιασδήποτε άλλης οικονομικής απαίτησης από τα κέρδη της δημιουργίας τους. Το ποσό μοιάζει σαφέστατα μικρό, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι ασυνήθιστο για τα δεδομένα της εποχής. Στις δεκαετίες του ’30 και του ’40, δεκάδες δημιουργίες πέρασαν στα χέρια των εκδοτικών για ανάλογα (ή και ακόμη μικρότερα) ποσά, ενώ αργότερα, με την περιβόητη διάταξη/τροποποίηση περί “work for hire”, δεν ήταν καν απαραίτητο για την εταιρεία να πληρώσει τίποτε πέρα από το “page rate”, καθώς τα όποια δικαιώματα (copyrights, trademarks, κ.λπ.) ανήκαν αυτομάτως σε αυτή. Με δεδομένη την τεράστια εμπορική επιτυχία του Superman, η συγκεκριμένη κίνηση αποτέλεσε οικονομική αυτοκτονία για τους δύο νεαρούς δημιουργούς και, από τότε, ξεκίνησε μια δικαστική διαμάχη ανάμεσα στους ίδιους (και αργότερα στους κληρονόμους τους) και τη DC, η οποία όλα αυτά τα χρόνια κέρδιζε εκατομμύρια δολάρια από τα comics και το περαιτέρω franchise του Superman.
Θυμάμαι, μάλιστα, ένα άρθρο που είχα διαβάσει μερικά χρόνια (νομίζω) πριν, το οποίο σύγκρινε τους Siegel-Shuster με τον δημιουργό του Batman, Bob Kane. Σε γενικές γραμμές, στο συγκεκριμένο άρθρο έλεγε ότι οι δημιουργοί του Superman είχαν το δεκαπλάσιο ταλέντο, σε σύγκριση με τον Kane, ο οποίος είχε απλά τη γενική ιδέα για τη δημιουργία του Batman (άλλοι ήταν αυτοί που τον σχεδίασαν και τον ολοκλήρωσαν in context). Και, σε αντιδιαστολή, οι Siegel-Shuster πέθαναν σχεδόν άφραγκοι, αντίθετα με τον εκατομμυριούχο Kane, ο οποίος πούλησε πολύ ακριβά τα δικαιώματα του χαρακτήρα του, διατηρώντας μέριδιο από το copyright για δεκαετίες.


Οι δικαστικές διαμάχες των δύο πλευρών δεν άλλαζαν για αρκετές δεκαετίες το status quo στα πνευματικά (και, επομένως, οικονομικά) δικαιώματα του Superman, μέχρι το 1999, όταν το ACTION COMICS #1 πέρασε τυπικά στο public domain. Χάρη σε αυτή την εξέλιξη, τα παιδιά του Siegel απέκτησαν το δικό τους μερίδιο από το copyright. Το υπόλοιπο μισό παρέμεινε στη DC, καθώς οι σχετικοί νόμοι των ΗΠΑ ορίζουν ότι το copyright ενός πνευματικού πονήματος μπορεί να μεταφερθεί μόνο στα παιδιά ή τον/την σύζυγο του δημιουργού και οι κληρονόμοι του Shuster δεν είναι συγγενείς πρώτου βαθμού.
Έτσι, οι κληρονόμοι του Siegel απέμειναν μόνοι να προασπίζονται τα συμφέροντά τους, αλλά και να παίρνουν επιτέλους κάποια λεφτά από τα πνευματικά δικαιώματα που είχε στερηθεί ο δημιουργός. Παράλληλα, είναι αυτοί που αποτελούν το αγκάθι στο πλευρό της DC, κάθε φορά που η εταιρεία πουλά σε τιμές ευκαιρίας τα κινηματογραφικά και τηλεοπτικά δικαιώματα στη “μαμά” Warner.
Και αυτό, όμως, πρόκειται να αλλάξει το 2013, καθώς μια πρόσφατη τροποποίηση στον αμερικανικό νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων ορίζει ότι αυτά μπορούν πλέον να περάσουν σε οποιονδήποτε νόμιμο κληρονόμο, κι ας μην είναι καν συγγενής. Αυτό σημαίνει ότι σε τέσσερα χρόνια, οι κληρονόμοι του Shuster θα αποκτήσουν το υπόλοιπο 50%, αφήνοντας με άδεια χέρια τη DC! Τι σημαίνει αυτό; Το 2013, οι κάτοχοι του copyright του Superman, Siegels και Shusters, μπορούν να πάρουν τον Man Of Steel και να τον πουλήσουν σε οποιαδήποτε άλλη εταιρεία! Και, ρίχνοντας μια ματιά στις… εξαιρετικές σχέσεις που έχουν με τη DC όλα αυτά τα χρόνια, αυτό θα έμοιαζε και το πιο πιθανό σενάριο!
Πριν, όμως, βιαστείτε κι αρχίσετε να ψάχνετε τον Superman στα ράφια της Marvel ή της Image, σας θυμίζω ότι οι νόμοι περί πνευματικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ διαφέρουν από αυτούς του υπόλοιπου κόσμου. Με λίγα λόγια, οι κληρονόμοι των δυο δημιουργών θα έχουν την απόλυτη κυριαρχία πάνω στο Superman εντός των ΗΠΑ, στο εξωτερικό, όμως, η DC παραμένει μια εκ των γονιών του. Υπάρχει, λοιπόν, περίπτωση να αγοράσει κάποια εταιρεία τα δικαιώματα του Superman, όταν δε θα μπορεί να εκδώσει το οποιοδήποτε comic ή άλλο franchise στο εξωτερικό;
Προσωπικά, πιστεύω πως είναι πολύ δύσκολο, ειδικά όταν στο όλο franchise περιλαμβάνονται και οι ταινίες (στα comics, άλλωστε, η συντριπτική πλειοψηφία των κερδών έρχεται από τις εγχώριες πωλήσεις). Φυσικά, όμως, δεν αποκλείεται τίποτα και στον πόλεμο (ειδικά όταν είναι οικονομικός) όλα επιτρέπονται.


Σαν τις πρώτες (μουδιασμένες, θέλω να ελπίζω) αντιδράσεις της Warner (και, κατ’ επέκταση, της DC), η οποία θέλοντας να υποβαθμίσει τα κέρδη της από τις ταινίες και τις τηλεοπτικές σειρές με πρωταγωνιστή τον Superman, παρουσίαζε τον ήρωα ως δεύτερης διαλογής ξοφλημένο πρωταγωνιστή...
Έτσι δε γίνεται συνήθως; Όταν οι γονείς παίρνουν διαζύγιο, τα παιδιά είναι αυτά που την πληρώνουν. Ειδικά όταν η αξία τους υπολογίζεται γύρω στα 975 εκατομμύρια δολάρια. Και δε μπορούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, ούτε πετώντας, ούτε με τεράστια δύναμη, ούτε με θερμικές ακτίνες...

Κείμενο του Θωμά Παπαδημητρόπουλου από το www.comicdom.gr