Αφιέρωμα: Η Κατάκτηση της Δύσης (Μέρος Γ')

Γ. ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ
Ας δούμε, λοιπόν, τα κύρια χαρακτηριστικά της σειράς:

Γ1. Αυτό που κάνει καταρχήν να ξεχωρίζει το "La Storia del West" από άλλα κόμικς είναι ότι δεν έχει έναν κεντρικό χαρακτήρα/ήρωα αλλά μια ομάδα ηρώων, μέλη της οικογένειας MacDonald/Adams, οι οποίοι πρωταγωνιστούν εναλλάξ στις ιστορίες. Αυτό γιατί σκοπός του D’ Antonio ήταν μέσα από τη σειρά να παρουσιάσει την εποποιία της κατάκτησης της Άγριας Δύσης. Κάτι που σημαίνει ότι η αφήγηση γίνεται σε ιστορικό χρόνο και οι ήρωες αναπόφευκτα μεγαλώνουν και γερνάνε. Επομένως δεν είναι δυνατόν οι χαρακτήρες που πρωταγωνιστούν σε ιστορίες που εξελίσσονται το 1810 και το 1820 να κάνουν το ίδιο σε ιστορίες που εξελίσσονται το 1870 και 1880. Επίσης ο D’Antonio αντιλήφθηκε ότι στο μωσαϊκό συμβάντων και γεγονότων που συνέθεσαν την Ιστορία του West, πολλά επεισόδια συνέβαιναν παράλληλα την ίδια χρονική στιγμή και πως οι ήρωες του δεν θα μπορούσαν να βρίσκονται παντού ταυτόχρονα, δεδομένου και των αποστάσεων και μεταφορικών μέσων της εποχής. Πέρα από αυτό, ο ίδιος έπρεπε κάθε φορά να παρουσιάζει κεντρικούς χαρακτήρες που να ανταποκρίνονται στα πρότυπα του genre: αθλητικούς, αλτικούς, γρήγορους και εμφανίσιμους. Έτσι παρόλο που όταν ξεκινάει η σειρά ο αναγνώστης έχει την εντύπωση πως κεντρικός χαρακτήρας είναι ο Brett MacDonald, Ιρλανδός μετανάστης που φθάνει το 1804 στην Αμερική, τελικά διαπιστώνει με τη πάροδο των ιστοριών πως ουσιαστικά ο κεντρικός ήρωας είναι ο γιος του Brett με την Ινδιάνα Sicaweja, Pat MacDonald. Ωστόσο ο Pat γεννιέται το 1806 και οι περισσότερες ιστορίες της «Κατάκτησης» διαδραματίζονται από το 1860 και μετά. Επομένως ο Pat αποκτά εκτός από βιολογικούς γιούς και έναν προγονό, γεννημένο περίπου το 1836 ώστε να είναι σε ηλικία δράσης την εποχή των γεγονότων, τον Bill Adams. O Bill Adams μοιράζεται με τον Pat MacDonald τις ιστορίες μέχρι να φθάσει σε ηλικία δράσης ο πρώτος γιος του Pat, ο Ben. Προκειμένου να αποκτήσει η σειρά τις περισσότερες δυνατές οπτικές γωνίες, ο Adams τοποθετείται στην πλευρά του νόμου (πράκτορας του Pinkerton) και ο Ben στη πλευρά των παρανόμων. Μόνο τρεις είναι οι ιστορίες της «Κατάκτησης» όπου δεν εμφανίζεται κάποιο μέλος των MacDonald ή ο Adams: "Οι Ντακότα", "Η Γη Της Βίας" και "Οι Κυνηγοί Ινδιάνων".

Γ2. Ένα δεύτερο βασικό χαρακτηριστικό της σειράς είναι ο υψηλής πιστότητας βαθμός της ιστορικής τεκμηρίωσης των περιπετειών. Σε μια εποχή όπου το διαδίκτυο δεν ήταν ούτε καν επιστημονική φαντασία ο D’Antonio μελέτησε βαθιά την περίοδο, τα γεγονότα, τους πρωταγωνιστές και μάλιστα τοποθετήθηκε απέναντί τους κριτικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και χαρακτήρες που στη σειρά αναφέρονται ή εμφανίζονται σε ένα μόνο καρέ (π.χ. ο Hasslam στον "Ξέφρενο Καλπασμό"), είναι ιστορικά πρόσωπα με δράση σημαντική τη χρονική στιγμή που εξελίσσεται η εκάστοτε περιπέτεια της «Κατάκτησης». Μάλιστα ακόμα και περιπέτειες που αναφέρονται σε φαινομενικά ελάσσονος σημασίας συμβάντα, όπως η ιστορία με τις καμήλες στο τεύχος 13, τυγχάνουν και αυτές αναφοράς σε πραγματικά δρώμενα για τα οποία ενημερώθηκε ο D’Antonio στις ατέλειωτες ώρες μελέτης του. Να τονιστεί πως ο D’ Antonio δεν έμεινε στις επίσημες ιστορίες αλλά αναζήτησε κείμενα εφημερίδων, βοήθεια από ειδικούς ιστορικούς και ιστοριοδίφες, ενώ αναζήτησε και χρησιμοποίησε τις επίσημες βιογραφίες ή αυτοβιογραφίες των πρωταγωνιστών της εποχής. Επίσης, η εικονογράφηση των ιστορικών προσωπικοτήτων έχει γίνει με γνώμονα τις υπάρχουσες φωτογραφίες τους. Εκτός από την ιστορική έρευνα υπάρχει και συνεχής γεωγραφική οριοθέτηση των πεπραγμένων της σειράς καθώς και αναφορές στη χλωρίδα και πανίδα κάθε περιοχής και στον τεχνολογικό εξοπλισμό και τα μέσα επικοινωνίας κάθε εποχής. Συχνότατη δε είναι και η χρήση χαρτών, διαγραμμάτων και λοιπών παραστάσεων ανάμεσα στα καρέ μιας σελίδας για τη σαφέστερη κατατόπιση του αναγνώστη.

Να τονιστεί πως κατά τη σύσταση του western ως ευδιάκριτου είδους και την εξέλιξή του, η πλευρά που αφορούσε την ιστορική αλήθεια του παραγνωρίστηκε. Το είδος ταξινομήθηκε κάτω από την ετικέτα του ρομαντισμού και οι ήρωες του, Tom Mix, Hopalong Cassidy («μοιάζει να μη διαφέρει από τον Ταρζάν παρά μόνο στα ρούχα», γράφει ο Bazin) κλπ ήταν απλά ιππότες με πιστόλια αντί σπαθιά. Αυτή η αντιμετώπιση εμφανώς υποβάθμιζε το είδος μια και το western εν τέλει στηρίζει την αισθητική και την ψυχολογία του ακριβώς στην ιστορικότητά του (Bazin, πάλι). Σύμφωνα βέβαια με τον Γάλλο κριτικό, μόνο ο κινηματογράφος μπορούσε να αποδώσει την αισθητική διάσταση της ιστορικής πορείας της κατάκτησης της Δύσης και χωρίς αυτόν το western θα κατέληγε παρακατιανή λογοτεχνία. Ο D’Antonio με το έργο του έβγαλε λάθος τον Bazin. Τα κόμικς θα μπορούσαν εξίσου καλά να εξιστορήσουν την Κατάκτηση της Δύσης!

Στο ερώτημα «πόση τελικά Ιστορία και πόση μυθοπλασία υπάρχει μέσα στην σειρά» η απάντηση είναι πως η Ιστορία είναι ο καμβάς, το φόντο, η αφορμή αλλά και ο σκοπός των περιπετειών. Άλλες φορές η Ιστορία έχει το πάνω χέρι ("Η Πορεία Προς Την Κόλαση", "Καβαλάρηδες") και άλλες φορές διαπλάθεται έτσι ώστε να υπηρετεί τη μυθοπλασία της σειράς. Π.χ. η Sicaweja της σειράς είναι η ιστορική Sacagawea, μια Shoshone που πράγματι έγινε μέρος της αποστολής των Lewis & Clark ως οδηγός, διερμηνέας και διαπραγματευτής -μόνο που στην πραγματικότητα ήταν γυναίκα του Toussaint Charbonneau και μητέρα του παιδιού του, Jean-Baptiste Charbonneau, ο οποίος είναι, τηρουμένων των αναλογιών, ο Pat MacDonald της Ιστορίας. Θα ήταν άδικο να αναλώσουμε την προσοχή μας στην «Κατάκτηση», αναζητώντας τις ιστορικές ανορθογραφίες κάθε τεύχους. Υπάρχουν, αλλά είναι αμελητέες και από την άλλη ο D’Antonio είναι αναγκασμένος να τις κάνει προκειμένου να εντάξει στην Ιστορία και τη δική του ιστορία!
Στο ερώτημα πάλι αν τελικά η «Κατάκτηση της Δύσης» λέει ολόκληρη την Ιστορία, η απάντηση είναι αρνητική: λέει την περισσότερη, πολλά και ενίοτε σημαντικά κομμάτια όμως παραλείπονται, όπως: ολόκληρη η εποχή του Andrew Jackson, ο πόλεμος των Creek του 1812 και γενικά o Αγγλοαμερικανικός πόλεμος του ίδιου έτους, ο εκτοπισμός των Creek από την Georgia, το συγκλονιστικό «μονοπάτι των δακρύων» των Cherokee, ο πόλεμος του Μαύρου Γερακιού για την επιστροφή των Sauk and Fox στο Illinois, οι τρεις πόλεμοι των Seminoles, ο Μεξικανο-Αμερικανικός του 1846-48 εκτός από ένα μικρό θραύσμα του, η σφαγή των Aravaipa Apache, η βεντέτα Horrell-Higgins στην κομητεία Lampasas του Texas, γεγονότα του εμφυλίου όπως η Μάχη του Gettysburg, η Πορεία του Sherman προς τη θάλασσα κλπ.
Αφηγείται όμως τα περισσότερα.
Στο ερώτημα αν εμφανίζονται όλοι οι πρωταγωνιστές της περιόδου η απάντηση είναι πάλι αρνητική. Κάποιοι απουσιάζουν: o Andrew Jackson, ο Brigham Young, ο Satanta, ο John Selman, ο Gall, o Dallas Stoudenmire, ο Sequoyah, o Clay Allison, o Luke Short, ο Bill Doolin κ.α. Ωστόσο εμφανίζονται οι περισσότεροι, οι σημαντικότεροι και αυτοί που είχαν γίνει περισσότερο γνωστοί, μέχρι τη περίοδο συγγραφής των κόμικς, μέσω της pulp παραλογοτεχνίας, της τηλεόρασης και του κινηματογράφου. Αν μπορούμε να κάνουμε μια υπόθεση για το λόγο της στο τροχάδην προσπέλασης των δεκαετιών του '30 του '40 και του '50 από τον D’Antonio είναι ότι στην αρχή ήταν αδύνατο να ξέρει ότι η σειρά θα μακροημέρευε τόσο και βιαζόταν να φθάσει στα πιο γνωστά γεγονότα και αργότερα ήταν πια πολύ αργά καθώς το saga είχε προχωρήσει πολύ χρονικά και η αναδρομή σε προγενέστερα γεγονότα ήταν αδύνατη. Είναι αλήθεια πως στην «κόκκινη έκδοση» ο D’Antonio εμφάνισε ένα παρένθετο τεύχος (το 2ο) στο οποίο παρουσίασε κάποιους από τους χαρακτήρες και τα γεγονότα που η αρχική έκδοση είχε προσπεράσει αλλά η προσπάθεια αυτή της κάλυψης των κενών δεν είχε συνέχεια.

Γ3. Στοιχεία του Περιεχομένου: Στις ιστορίες της «Κατάκτησης» συνυπάρχουν τρία κατά κύριο λόγο στοιχεία. Ανάλογα με τη βαρύτητα που ενέχει το καθένα στην εκάστοτε ιστορία μπορούμε να επιχειρήσουμε την διάκριση αυτών σε α) Ιστορικές ("Άλαμο", "Οι Μισθοφόροι", "Το Αίμα του Πολεμιστή"), β) Μυθιστορηματικές ("Κόκκινος Ουρανός", "Η Τελευταία Μονομαχία", "Κομαντσέρος"): ο Bazin χαρακτηρίζει ως μυθιστορηματικά τα western αυτά, που χωρίς να απομακρύνονται από τη θεματική τους, καταφέρνουν να προσδώσουν στους χαρακτήρες τους την αυθεντικότητα, τη ψυχολογική ποιότητα και την ελκυστική ιδιαιτερότητα που αναμένουμε από τους ήρωες ενός μυθιστορήματος, και γ) εθνογραφικές: σε όσες εστιάζουν σε στοιχεία του πολιτισμού τόσο των ιθαγενών ("Άγρια Δύση", "Ινδιάνικη Σελήνη", "Παραλία Χωρίς Τέλος"), όσο και των αποίκων ή των cowboys.
Μια ακόμη διάκριση που δύναται να προκύψει σε σχέση με το περιεχόμενο της σειράς είναι βάσει των θεμάτων που πραγματεύεται η κάθε περιπέτεια. Σύμφωνα με τους Γάλλους κριτικούς Jean-Louis Rieupeyrout και Andre Bazin υπάρχουν οκτώ κύρια θέματα στο western:
α. Η γέννηση ενός έθνους ("Άλαμο", "Οι Μισθοφόροι"), β. Η χρυσοθηρία ("Το Χρυσάφι της Καλιφόρνια", "Μαύροι Λόφοι"), γ. Τα σύνορα και οι μεγάλες πεδιάδες ("Μεγάλες Πεδιάδες") δ. Η σύνδεση Ανατολής και Δύσης ("Προς το Άγνωστο", "Γουέλς Φάργκο", "Ξέφρενος Καλπασμός", "Δρόμος Από Ατσάλι" κλπ), ε. Άνθρωποι και Κτήνη, στ. Ο Εμφύλιος Πόλεμος ("Φλόγες του Πολέμου", "Η Γέφυρα" κλπ), ζ. Οι Ινδιάνικοι Πόλεμοι ("Το Αίμα του Πολεμιστή") και η) Τυπολογία αντιπροσωπευτικών ηρώων της Δύσης.

Γ4. Τα μοτίβα ανάπτυξης των περιπετειών: οι χαρακτήρες της σειράς αλληλεπιδρούν με τους πραγματικούς πρωταγωνιστές της Ιστορίας του West, τους πιονέρους, τους αποίκους, τους πολιτικούς, τους στρατιωτικούς, τους ιθαγενείς Ινδιάνους, τους τυχοδιώκτες, τους σερίφηδες και τους παρανόμους. Ο Pat McDonald και κυρίως ο Bill Adams περιδιαβαίνουν το West και γίνονται μάρτυρες των σημαντικότερων γεγονότων. Ο D’Antonio προσπαθεί να φανερώνει κάθε φορά τα πραγματικά αίτια των συγκρούσεων, να διαχωρίζει τις αιτίες από τις αφορμές. Ο επεκτατισμός των αποίκων, η βουλιμία των τυχοδιωκτών, ο κυνισμός των πολιτικών, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός των στρατιωτικών, τα συμφέροντα των επιχειρηματιών κινούν τα νήματα της ιστορικής εξέλιξης. Βασικά, η τεχνική του D’Antonio στο στήσιμο των ιστοριών είναι απλή: αρκετές φορές παίρνει ένα ιστορικό γεγονός και αντικαθιστά ένα δευτερεύον ή περιφερειακό πρόσωπο που συμμετείχε σε αυτό με έναν από τους χαρακτήρες της «Κατάκτησης». Π.χ. στο "Αίμα του Πολεμιστή", ο Adams αντικαθιστά τον άντρα της Toby Riddle, Frank!

Σύμφωνα με τον D’Antonio (όπως προκύπτει από τις ιστορίες του) κυρίαρχες δυνάμεις στην ιστορική εξέλιξη είναι:
α) η ανθρώπινη βουλιμία και η αναζήτηση της ιδιοκτησίας. Άποικοι, χρυσοθήρες, τυχοδιώκτες, χαρτοπαίκτες, παράνομοι, όλοι τους αναζητούν να πιάσουν την καλή σε αυτή την ιστορία της Κατάκτησης της Δύσης. Και αλίμονο σε όποιους βρέθηκαν στο δρόμο τους ειδικά αν είχαν και κοκκινωπό χρώμα. Στο τέλος το μεγάλο ψάρι έφαγε τα μικρά ή όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε.
β) η ανάγκη για εκδίκηση. Ο D’ Antonio θεωρεί πως ο άνθρωπος κατάγεται από τον Κάιν, κάτι που επαναλαμβάνεται συχνά στις περιπέτειες της σειράς ενώ γίνεται και τίτλος αυτοτελούς περιπέτειας ("Το Γένος Των Κάιν").
γ) η διαμάχη της Φύσης με το Νόμο (ή τον Πολιτισμό). Αυτή είναι μια από τις βασικές αντινομίες που διέκριναν στο είδος οι στρουκτουραλιστές κριτικοί της δεκαετίας του '60 (σαν τον Jim Kitses). Είναι πολύ ενδιαφέρον να διακρίνουμε τη σχέση των πρωταγωνιστών της σειράς απέναντι στο δίπολο αυτό. Καταρχήν ο πατριάρχης Brett MacDonald ζει σε μια εποχή όπου το δίπολο δεν υφίσταται αφού ο πολιτισμός δεν έχει επέλθει ακόμα. Υπακούει μόνο στο νόμο της Φύσης. Ο Bill Adams θεωρεί τον Νόμο πανάκεια που βάζει ή οφείλει να βάζει τάξη στο χάος: όλοι είναι ίσοι απέναντι στο Νόμο και αρκεί η σωστή εφαρμογή του για την επίλυση όλων των προβλημάτων. O Ben MacDonald από την άλλη θεωρεί ότι ο Νόμος υπάρχει απλά και μόνο για να εξυπηρετεί τους ισχυρούς που τον έφτιαξαν και για να καταδυναστεύει τους αδυνάτους. Για τον Ben ο Νόμος είναι άδικος και είναι χρέος του να τον περιφρονήσει και να τον πολεμήσει. Όσον αφορά τον Pat, αυτός έχει γραμμένο το Νόμο εκεί που δεν πιάνει μελάνι. Υπακούει αποκλειστικά στη δική του ηθική και αν ο Νόμος δεν συμφωνεί μαζί της τόσο το χειρότερο γι’ αυτόν.
δ) η οικονομική εκμετάλλευση των εργατών και η πολιτισμική καθυπόταξη των «άλλων» (Ινδιάνων). Παρόλο που η επαίσχυντη Πράξη Μετακίνησης των Ινδιάνων που εκπόνησε ο Andrew Jackson το 1830 δεν αναφέρεται στη σειρά, γίνεται εμφανές πώς η Κατάκτηση της Δύσης προξένησε την Γενοκτονία των Ιθαγενών. Όπως επίσης ότι η οικονομική εκμετάλλευση των εργατών, η αδικία και η ανέχεια τροφοδότησαν τις τάξεις των παρανόμων.
Αυτή, μας λέει ο D’Antonio, ήταν η «Κατάκτηση της Δύσης».


Γ5. Η αναγωγή των ιστορικών προσώπων σε χαρακτήρες της σειράς.

 


Davy Crockett - Doc Holiday

 

Geronimo - Grant & Sherman

 

Wild Bill Hickok - John Brown

 

Lewis & Clark - Lincoln

 

Pinkerton - Tekumseh

 

Sitting Bull - Wyatt Erp

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Kit Carson ή ο «Wild» Bill Hickok γίνονται πρωταγωνιστές ενός κόμικς, είναι όμως η πρώτη φορά που το κόμικς αυτό αφηγείται κυρίως την πραγματική τους ιστορία. Ο D’Antonio χρησιμοποιεί το μοτίβο που χαρακτηρίζει τα western του Howard Hawks, το θέμα της αντρικής φιλίας και κατασκευάζει δύο και ενίοτε τρία ζεύγη πρωταγωνιστών. Ο Pat MacDonald με τον Kit Carson, ο Bill Adams με τον Hickok και ο Ben MacDonald με τον Wes Hardin. Κυρίως ο Hickok βέβαια είναι αυτός που μπορεί να θεωρηθεί συμπρωταγωνιστής της σειράς καθώς εμφανίζεται σε 14 περιπέτειες έναντι 7 του Kit Carson, ο οποίος βέβαια πέθανε και σχετικά νωρίς, το 1868. Ο D’ Antonio έχει πει πως ήταν ακριβώς η ρομαντική αύρα με την οποία έχει περιβληθεί ο Hickok ότι κυρίως τον τράβηξε σε αυτόν τον χαρακτήρα. Πράγματι ο Hickok στην σειρά έχει μια σχεδόν «μεταφυσική» παρουσία. Εμφανίζεται πάντα, ως από μηχανής θεός, όταν τα πράγματα βαλτώνουν, όταν η κατάσταση φαίνεται απελπιστική για να βγάλει το φίδι από την τρύπα. Είναι ανίκητος, δεν αστοχεί ποτέ και εκτελεί υπεράνθρωπα κατορθώματα. Πρόκειται για τον χαρακτήρα της σειράς που βρίσκεται κοντινότερα στους παραδοσιακούς ήρωες των περιπετειωδών fumetti. Ωστόσο ως χαρακτήρας και ο Hickok εξελίσσεται με την πάροδο των ετών, η προσωπικότητά του αλλάζει, γίνεται σκοτεινότερη. Στη σειρά επίσης εμφανίζονται από Αμερικάνοι πρόεδροι (Thomas Jefferson, Lincoln, Grant, Jefferson Davis), στρατηγοί (Custer, Lee, Sherman, Jackson κ.α.), σερίφηδες (Wyatt Erp, Pinkerton, Pat Garrett), πιστολάδες («Wild» Bill Hickok, Wes Hardin), παράνομοι (Sam Bass, Billy The Kid, Jesse James), πιονέροι (Jim Bridger, Davy Crockett), Ινδιάνοι αρχηγοί (Τρελό Άλογο, Καθιστός Ταύρος, Τζερόνιμο κλπ), επιχειρηματίες (Henry Wells), εφευρέτες (Samuel Colt), δημοσιογράφοι (Henry Morton Stanley), φωτογράφοι (Brady) κλπ.

Γ6. Η εξέλιξη των χαρακτήρων και τα πάθη των ηρώων. Η προσέγγιση του D’Antonio στην ιστορία απομακρύνεται από τα γνωστά στερεότυπα του είδους όπου ο καουμπόι είναι ο ρομαντικός ιππότης και ο Ινδιάνος ο άγριος, όπου ο σερίφης νικάει πάντα τον παράνομο και όπου στο τέλος ζουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Οι χαρακτήρες της σειράς γίνονται συμπαθείς λιγότερο για τα ανδραγαθήματά τους και περισσότερο για τα πάθη τους. Ο Pat MacDonald θρηνεί τους γονείς του που δεν πρόλαβε να δει ζωντανούς, παραιτείται από τους Rangers για λόγους συνείδησης, βλέπει τη Regina Duarte με την οποία σχετίζεται αισθηματικά να θυσιάζεται για να τον σώσει, σκοτώνει κατά λάθος έναν από τους καλύτερούς του φίλους. Ο Bill Adams χάνει τον πατέρα του ("Το Χρυσάφι της Καλιφόρνια"), την πίστη του στη ανθρώπινη Δικαιοσύνη ("Η Μεγάλη Περιπέτεια"), τον καλύτερό του φίλο ("Φθινοπωρινός Άνεμος") και γίνεται αλκοολικός. Ο Ben MacDonald θρηνεί τη Lily, για χάρη της οποία έζησε τη νιότη του στη παρανομία. Υπάρχουν πάρα πολλές συγκινήσεις στην «Κατάκτηση» ικανές να συγκλονίσουν τους έφηβους αναγνώστες στους οποίους πρωτίστως απευθυνόταν η σειρά: Θυμίζω τη σκηνή της επίθεσης στο Lawrence (Κάνσας) όπου μια οικογένεια δολοφονείται απλώς γιατί βρέθηκε εκεί και ο D’Antonio μας δίνει ένα καρέ με ένα μωρό να ψελλίζει «μαμά… μαμά» δίπλα στην άψυχη μητέρα του ενώ στο βάθος η πόλη φλέγεται. Όλα αυτά απείχαν παρασάγγας από τα συνήθη fumetti western του Bonelli και των EsseGesse. Μπορεί σε ένα σημερινό αναγνώστη κόμικς να μη προξενούν ιδιαίτερη εντύπωση, μιλάμε όμως για ένα κόμικς με ηλικία 40 ετών που εμφανίστηκε όταν τα κόμικς τα διάβαζαν κυρίως παιδιά. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να εκτιμηθεί η αξία του.

Γ7. Το εξαιρετικά δουλεμένο continuity της σειράς. Ναι μεν τα τεύχη της σειράς είναι αυτοτελείς περιπέτειες -ως επί το πλείστον, βρίσκονται όμως σε μια σειρά διαδοχής, η κάθε περιπέτεια κουβαλά και προϋποθέτει τις προηγούμενες και έχει νόημα μόνο σε σχέση με αυτές. Σε αντίθεση με τις ιστορίες του Tex, οι οποίες είναι αυτοτελείς σταματημένες στο χρόνο περιπέτειες, η κάθε νέα περιπέτεια της «Κατάκτησης» διαθέτει στοιχεία της πλοκής που τη συνδέουν με τις προηγούμενες, τόσο την αμέσως προγενέστερη όσο και τις παλαιότερες. Η επιλογή αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστούμε πως α) η σειρά ήταν μηνιαία στην ιδανική περίπτωση –στην πραγματικότητα το ένα τεύχος (στην αρχική έκδοση) μπορεί να απείχε από το άλλο αρκετούς μήνες και β) λόγω της εναλλαγής των κεντρικών χαρακτήρων των ιστοριών μια περιπέτεια π.χ. με τον Bill Adams μπορεί να δημοσιευόταν πολλούς μήνες μετά την τελευταία. Πώς επιτυγχάνεται η σύνδεση των ιστοριών: α) βασικά αυτή γίνεται δυνατή μέσω των περιπλανώμενων δευτερευόντων χαρακτήρων είτε αυτοί είναι ιστορικά πρόσωπα (Conty, Hickok, Carson) είτε ανήκουν στη μυθοπλασία της σειράς (Abele, Mac, Belinda). Αυτοί αλληλεπιδρούν πότε με τους MacDonald, πότε με τον Adams και αναφέρονται στις προηγούμενες περιπέτειες τους, β) η χρονική αλληλουχία των περιπετειών είναι αυστηρή. Η εκάστοτε καινούργια περιπέτεια ενός ήρωα αρχίζει εκεί που τελείωσε η προηγούμενη. Π.χ. στο τέλος του "Παραλία χωρίς Τέλος", ο Ben αρχίζει το ταξίδι της επιστροφής του μετά την απόδρασή του από τους Nootka, ταξίδι το οποίο ολοκληρώνεται στην επόμενη περιπέτεια του με τίτλο "Το Χαμένο Ποτάμι", γ) τεχνικές όπως το flash-back για την κάλυψη των γεγονότων που διέφυγαν δεν είναι συχνές αν και δεν αποκλείονται ("Σιωπηλές Πόλεις").

Γ8. Το Ιστορικό Δεδικασμένο. Σε αντίθεση με τους συνήθεις ήρωες και χαρακτήρες των κόμικς, οι περιπέτειες των οποίων αν δεν χαρακτηρίζονται από αίσια έκβαση, τουλάχιστον εξελίσσονται ανάλογα με τις επιλογές τους, στην «Κατάκτηση» έχουμε την ιδιαιτερότητα του «μάταιου» αγώνα των ηρώων. Πραγματικά, ο D’Antonio έχει βάλει τους ήρωες του να αγωνίζονται να αποτρέψουν την ιστορική νομοτέλεια κι έτσι βγαίνουν διαρκώς χαμένοι. O Brett Mac Donald δεν προλαβαίνει να εμποδίσει τη μάχη του Tippecanoe, ο Bill Adams δε θα φθάσει εγκαίρως στο Tombstone για να ενημερώσει τον Bill Hickok για τον Jack McCall, δε θα σώσει τον Sam Bass από τη μοίρα του, ούτε θα δει τους Nez Perce να φθάνουν στον Καναδά. Ο Pat MacDonald δεν θα αποτρέψει τον πόλεμο των Ute, όπως και ο Ben MacDonald δεν θα εμποδίσει τη δολοφονία του Billy The Kid. Παρ’ όλες τις προσπάθειες τους οι ήρωες της «Κατάκτησης» βρίσκονται πάντα στη πλευρά των ηττημένων. Μάταια προσπαθούν να αποτρέψουν τα γεγονότα, να τα ωθήσουν σε διαφορετική κατεύθυνση...

Γ9. Η αντισυμβατική οπτική της Ιστορίας. Η «Κατάκτηση» είναι ένα «αριστερό» fumetti, όπως και να το δει κανείς. Εκτός από το γεγονός ότι ο συνδημιουργός Calegari ήταν πολιτευτής του Κ.Κ.Ι. μπορεί να ανιχνεύσει κανείς τις πολιτικές πεποιθήσεις του D’Antonio διάσπαρτες τόσο στην εξέλιξη των ιστοριών όσο και στις ατάκες που βάζει στα στόματα των ηρώων του. Στο "Κίτρινο Δηλητήριο" εκφέρεται η άποψη πως ο μόνος αληθινός και νόμιμος ιδιοκτήτης του κρατικού χρυσού της Ομοσπονδίας είναι ο λαός του Νότου. Ακόμη είναι πιο πιθανό να πετύχεις ξανθό Ινδιάνο στην «Κατάκτηση» παρά τίμιο σερίφη, τραπεζίτη ή κεφαλαιοκράτη. Οι περισσότεροι πολιτικοί, στρατιωτικοί, σερίφηδες, δικαστές στη σειρά παρουσιάζονται ως κυνικοί, σωβινιστές, μιλιταριστές, φανατικοί, λαμόγια. Όχι όμως μόνο αυτοί αλλά και οι κάθε λογής μικρο-ιδιοκτήτες, μαγαζάτορες κλπ. Τόσο μέσω του τυπάζ (κακομούτσουνοι) όσο και μέσω των ιδιοτήτων που τους αποδίδονται (άβουλοι, ρουφιάνοι, μισαλλόδοξοι, πιόνια, ρατσιστές κλπ) φαίνεται η αποστροφή του D’Antonio για την κάστα τους. Εδώ πρέπει να πούμε πως η αντισυμβατική οπτική είναι ίδιον των καλύτερων στιγμών της παράδοσης του western, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση την "Ταχυδρομική Άμαξα" ("Stage Coach", 1939) του John Ford, όπου όλοι οι χαρακτήρες που έχουν μια κοινωνικά αποδεκτή ιδιότητα είναι αρνητικοί και το αντίστροφο.

Εντύπωση προκαλεί και η θέση του D’Antonio στο ζήτημα του Εμφυλίου. Δε διστάζει να δείξει πως Βόρειοι και Νότιοι, δοθείσης της ευκαιρίας, μπορούσαν να είναι καλά κουμάσια και οι δυο τους και πως εν τέλει η μοίρα των εγχρώμων ήταν το λιγότερο που απασχολούσε τη πολιτική και στρατιωτική διοίκηση της Ένωσης. Παρέα με την αντισυμβατική ιστορική ματιά υπάρχει και μια αντισυμβατική ηθική. Ένας από τους πρωταγωνιστές της σειράς βοηθάει ένα κακοποιό να δραπετεύσει απλά και μόνο γιατί μαγεύτηκε από τις αναβατικές του δεξιότητες. Η χήρα ενός δολοφονηθέντος κτηνοτρόφου, δολοφονεί με τη σειρά της τον τραπεζίτη που θεωρεί υπεύθυνο για τη δυστυχία της, καίει όλα τα χρεόγραφα και αποχωρεί ήσυχα κι ωραία. Η Belinda Hall εξηγεί στον Adams ότι δεν επιθυμεί το γάμο αλλά μια ελεύθερη σχέση. O Hickok δηλώνει μέσες άκρες ότι δεν έχει πρόβλημα να σκοτώσει οποιονδήποτε αρκεί να είναι άντρας, ξεμέθυστος και να τον βλέπει κατάματα...

Υπάρχει επίσης μια διάχυτη αντιμιλιταριστική και φιλοϊνδιάνικη νότα στο έργο, η οποία του δίνει και μια τραγική διάσταση, δεδομένης της μοίρας των ιθαγενών. Σε αυτό το θέμα το κόμικς ιδεολογικά συγγενεύει με φιλοϊνδιάνικες ταινίες όπως ο "Στρατιώτης Μπλου", το "Μεγάλο Ανθρωπάκι", το "Χορεύοντας με τους Λύκους". Θέματα επίσης όπως ο εμφύλιος, ο ρατσισμός, η Ku Klux Klan, η γενοκτονία των Ινδιάνων, η τυφλή βία και ο φανατισμός, ο κανιβαλισμός, οι προσπάθειες εκχριστιανισμού των Ινδιάνων μέσω των ιεραποστολών, το σεξ ακόμα, δεν ήταν εκείνη την εποχή ιδιαίτερα δημοφιλή -αν δεν ήταν ταμπού για τους σεναριογράφους του είδους.

Ωστόσο: πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας α) ότι το έργο είναι από 30 έως 40 ετών και ότι β) είναι ένα περιπετειώδες κόμικς μαζικής κυκλοφορίας. Επομένως από τις νεότερες κατακτήσεις και προσεγγίσεις της ιστοριογραφίας, όπως είναι η ιστορία της καθημερινής ζωής, των γυναικών, των μεταναστών, των σκλάβων, των νοοτροπιών, λίγα στοιχεία θα εντοπίσει κανείς στη σειρά. Η «Κατάκτηση» είναι πιστή στην παραδοσιακή πολιτικοστρατιωτική ιστορία -στην αντι-ηρωική όμως εκδοχή της...

Το άρθρο αναδημοσιεύεται εδώ από την ιστοσελίδα http://www.greekcomics.gr, κατόπιν άδειας του συντάκτη, bonadrug.
Επιμέλεια παρουσίασης: adamsjim.
Το αφιέρωμα θα ολοκληρωθεί σε 5 μέρη.

2012

ΕΤΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΣΕΡΙΦΗ

ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ!

1962-2012

50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΙΚΡΟΣ ΣΕΡΙΦΗΣ