Οι ταινίες που αγαπήσαμε 15 – Μπεν Χουρ / Ben Hur (1959)

Σκηνοθεσία: Γουίλιαμ Γουάιλερ
Παραγωγή: Σαμ Ζίμπαλιστ/MGM
Σενάριο: Καρλ Τάνμπεργκ
Πρωταγωνιστές: Τζακ Χόκινς, Τσάρλτον Ίστον, Χάια Χαραρίτ, Στίβεν Μπόιντ
Πρώτη προβολή στην Ελλάδα: 11 Δεκεμβρίου 1961
Διάρκεια: 212 λεπτά
Γλώσσα: Αγγλικά

ΥΠΟΘΕΣΗ: Ο Μπεν Χουρ απολαμβάνει μια άνετη ζωή στην Ιερουσαλήμ καθώς είναι γόνος πλούσιας εβραϊκής οικογένειας, αλλά και επιτυχημένος έμπορος. Όταν, μετά από χρόνια, ξανασυναντά τον Μεσάλα, παιδικό του φίλο και τωρινό κυβερνήτη της πόλης, η χαρά των δύο ανδρών είναι μεγάλη όμως σύντομα θα τους χωρίσουν οι διαφορετικές απόψεις τους στην πολιτική.

Τα πράγματα θα πάρουν απρόσμενη τροπή όταν τη μέρα της παρέλασης για την υποδοχή του καινούριου κυβερνήτη, ένα τούβλο θα πέσει από την ταράτσα του σπιτιού του Μπεν Χουρ πάνω στον Μεσάλα και ο πρώτος θα κατηγορηθεί για απόπειρα δολοφονίας του κυβερνήτη. Με προτροπή του Μεσάλα, ο Μπεν Χουρ θα καταδικαστεί ως σκλάβος στις γαλέρες ενώ η μητέρα του και η αδελφή του θα φυλακιστούν. Όμως ο νεαρός θα αποφασίσει να πάρει την εκδίκησή του...

Αδιαμφισβήτητα ένα από τα αρτιότερα ιστορικά-θρηκευτικά έπη στην ιστορία του κινηματογράφου, βασισμένο στο μπέστ σέλερ του Λιου Γουάλας, που σημείωσε τεράστια καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία κερδίζοντας 11 Όσκαρ: καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας (Γουίλιαμ Γουάιλερ), μοντάζ (Τζον Ντάνινγκ, Ραλφ Γουίντερς), ηχοληψίας (Φράνκλιν Μίλτον), καλλιτεχνικής διεύθυνσης (Έντουαρντ Κορφάνιο, Χιου Χαντ), φωτογραφίας (Ρόμπερτ Σάτρις), κοστουμιών (Ελίζαμπεθ Χάφεντεν), ειδικών εφέ (Άρνολντ Γκιλέσπι, Ρόμπερτ Μακντόναλντ, Μίλο Λόρι), μουσικής επένδυσης (Μίκλος Ρόζα), α' ανδρικού ρόλου (Τσάρλον Ίστον) και β' ανδρικού ρόλου (Χιου Γκρίφιθ). Επιβλητική ατμόσφαιρα, αμείωτη δράση (με αποκορύφωμα τη θρυλική σεκάνς της αρματοδρομίας) και η πληθωρικότητα του Χόλιγουντ στις καλύτερες στιγμές της. Πρωταγωνιστής ο Τσάρλτον Ίστον σ' έναν από τους καλύτερους ρόλους της καριέρας του.

Η μάχη του Χόλιγουντ με την τηλεόραση έχει πλέον οδηγήσει τους παραγωγούς στα άκρα· οι ταινίες γίνονται όλο και πιο ακριβές και θεαματικές, οι δημιουργοί αγγίζουν τη μεγαλομανία και, όταν η παραπαίουσα MGM και ο σκηνοθέτης Ουίλιαμ Ουάιλερ παρουσιάζουν το «Μπεν Χουρ», το πιο ακριβό φιλμ που είχε γυριστεί έως εκείνη την εποχή, η Ακαδημία υποκλίνεται με δέος. Το έπος των τρεισήμισι ωρών, η παραγωγή του οποίου διήρκεσε πάνω από πέντε χρόνια και κόστισε 15 εκατομμύρια δολάρια, σάρωσε στην 32η τελετή απονομής των βραβείων κερδίζοντας 11 από τα 12 Όσκαρ για τα οποία είχε προταθεί, αριθμός-ρεκόρ, που ισοφαρίστηκε μεν από τον «Τιτανικό» του Τζέιμς Κάμερον, αλλά δεν έχει ξεπεραστεί μέχρι σήμερα.

Η βράβευση της ταινίας έδωσε λαβή στους κριτικούς για αρνητικά σχόλια, καθώς υπήρχαν πολλές αντιρρήσεις όσον αφορά στην ποιότητα του σεναρίου, το οποίο τελικά δεν κέρδισε Όσκαρ, τιμή που η Ακαδημία αρνήθηκε και στον «Τιτανικό». Χάρη στο «Μπεν Χουρ» απέκτησε το πολυπόθητο αγαλματάκι ο ηθοποιός-σύμβολο του επικού ήρωα, Τσάρλτον Ίστον, ερμηνεύοντας έναν ευκατάστατο εβραίο που φυλακίζεται άδικα από τους Ρωμαίους και αγωνίζεται να αποκτήσει την ελευθερία του, να σώσει την οικογένειά του και να πάρει εκδίκηση από το φίλο του που τον πρόδωσε.
Σκάνδαλο προκάλεσε και η βράβευση του Ουίλιαμ Ουάιλερ, σκηνοθέτη ηθοποιών ως επί το πλείστον, αφού η διάσημη και τεχνικά περίπλοκη σκηνή της αρματοδρομίας κινηματογραφήθηκε από τους βοηθούς του, Αντριου Μάρτον και Γιακίμα Κανούτ, ειδικούς σε σκηνές δράσης.

Η παραγωγή ήταν επική. Πάνω από 300 σκηνικά χρησιμοποιήθηκαν. Ένα χρόνο κράτησε η προετοιμασία για την σκηνή της αρματοδρομίας. Η ταινία γυρίστηκε στην περίφημη cinecita (πόλη του κινηματογράφου) στην Ιταλία. Το μεσογειακό κλίμα της ταίριαζε με την υπόθεση της ταινίας που διαδραματίζεται στην Παλαιστίνη.
Σχετικά με το σενάριο υπήρχε ένα πρόβλημα. Η Μ.G.M. είχε σαράντα σενάρια, κανένα εκ των οποίων δεν κρινόταν ικανοποιητικό. Τελικά, έφτασε η ημέρα των γυρισμάτων και δεν υπήρχε σενάριο. Κάθε ημέρα γραφόταν το σενάριο που θα γυριζόταν την επομένη. Εργάστηκαν τρεις σεναριογράφοι. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικό. Ωστόσο, όλη αυτή η υπόθεση στοίχισε στην ταινία το Όσκαρ σεναρίου. Προτάθηκε για το βραβείο ο τελευταίος σεναριογράφος, ενώ οι προηγούμενοι είχαν δουλέψει πολύ περισσότερο από αυτόν. Ο Γουάιλερ που το θεώρησε αδικία, ενήργησε παρασκηνιακά ώστε να μην του δοθεί το όσκαρ. Καθώς όλη αυτή η αντιδικία έγινε γνωστή, η ταινία δεν πήρε το όσκαρ σεναρίου παρά το ότι πραγματικά το άξιζε.

Ο Γουάιλερ σεβάστηκε την επιθυμία του συγγραφέα του βιβλίου να μην υποδυθεί κάποιος ηθοποιός τον Ιησού Χριστό. Σε συνέντευξή του λέει: «Ήταν μια πρόκληση το πώς θα δείξεις τον Χριστό. Έδειχνα πλάνα από πίσω ή από το πλάι, έδειχνα την αντίδραση όσων τον κοιτούσαν. Έτσι, νόμιζες πως τον είδες ενώ δεν τον είχες δει».
Σκηνοθεσία, ηθοποιία και μουσική συνδυάστηκαν αρμονικά στην δημιουργία μίας από τις τελειότερες κινηματογραφικές δημιουργίες όλων των εποχών. Όταν βλέπεις τον «Μπεν Χουρ» καταλαβαίνεις γιατί ο κινηματογράφος ονομάστηκε «έβδομη τέχνη»...

Μέρος του κειμένου προέρχεται από τα:
http://archive.in.gr/news/oscar/1959.htm
http://christianmovies-citizenbasil.blogspot.com/2011/04/blog-post.html

2012
ΕΤΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΣΕΡΙΦΗ
ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ!

1962-2012

50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΙΚΡΟΣ ΣΕΡΙΦΗΣ